چهل سال تقسیمات کشوری در جنوب فارس

هفت‌برکه – گریشنا: با اعلام شهرستان شدن اوز، شهرستانی که ۴۰ سال پیش «لار» نامیده می‌شد در حال حاضر شامل ۶ شهرستان مجزا است. 
به همین بهانه، چهل سال تقسیمات کشوری جنوب استان فارس را بر اساس اسناد دولتی مرور کرده‌ایم. این بررسی نشان می‌دهد که دهه هفتاد و هشتاد اوج تغییرات در تقسیمات کشوری جنوب فارس بوده است، ولی در سال‌های اخیر این روند کند شده است. 

از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۵۷

شهرستان لار یکی از قدیمی‌ترین واحدهای تقسیمات کشوری ایران است.  قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران در شانزدهم آبانماه ۱۳۱۶ مصوب شد. بر اساس این قانون، ایران به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم می‌شد. در این قانون، لار به همراه ۱- بهبهان؛ ۲- شیراز؛ ۳- بوشهر؛ ۴- فسا؛ ۵- آباده؛ ۶- لار استان هفتم ایران را تشکیل می‌داد.
شهرستان لارستان در سال ۱۳۱۶ متشکل از هفت شهر و بخش لار، لنگه، گاوبندی، بستک، جهرم و جویم بود. از این زمان به بعد، شهرستان لارستان تغییرات زیاد داشت. مرداد ۱۳۲۲ بخش جهرم از لار جدا و به شهرستان فسا ضمیمه شد و سه سال بعد، سال ۱۳۲۵ فرمانداری جهرم تاسیس شد. 
در سال ۱۳۳۲ لنگه نیز به شهرستان مستقل تبدیل شد و ارتباط لارستان با دریا قطع شد. لنگه به همراه بستک و گاوبندی با تشکیل استان سواحل و بنادر در نهایت بخشی از استان هرمزگان شد. 
مرزهای جغرافیایی شهرستان لار تا پیروزی انقلاب ثابت ماند. در طی این مدت هیات وزیران در جلسه‌ای مورخه ۱۳۲۹/۹/۱  تشکیل بخش اوز را تصویب کرد. (+) حدود سال ۱۳۳۵ بخش لامرد تشکیل شد. گراش نیز از سال ۱۳۴۴ به شهر ارتقا پیدا کرد. در طی این سال‌ها ممکن است تحولات دیگری نیز رخ داده باشد که به اسناد آن دسترسی پیدا نکردیم.
در سال ۱۳۵۷ و آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، شهرستان لار در جنوب استان فارس از چهار بخش مرکزی، جویم، اوز، لامرد تشکیل شده بود و شهرهای گراش و لار نیز در بخش مرکزی قرار داشت. 


دهستان‌های لارستان در سال ۱۳۶۴

۱۱ مرداد ۱۳۶۲: تاسیس شهرداری لامرد (ویکی پدیا)
۲۵ اسفند ۱۳۶۴: ۲۲ دهستان در شهرستان لارستان تصویب شد. (لینک در سامانه قوانین) در این مصوبه اسامی روستاها و آبادی‌های جنوب فارس در سال ۱۳۶۴ ذکر شده است. ۱- حومه به مرکزیت لطیفی ۲- درزسایبان به مرکزیت روستای درز ۳- دهکویه به مرکزیت روستای دهکویه ۴- صحرای باغ به مرکزیت روستای باغ ۵- دهستان ارد به مرکزیت روستای ارد ۶-دهستان بیدشهر به مرکزیت روستای کوره ۷-دهستان بیرم به مرکزیت روستای بیرم ۸- فداغ به مرکزیت روستای فداغ ۹-بنارویه به مرکزیت بنارویه ۱۰-جویم به مرکزیت روستای جویم  ۱۱-هرم  به مرکزیت روستای بلغان ۱۲-سیف‌آباد – به مرکزیت روستای سیف‌آباد ۱۳-فیشور – به مرکزیت روستای فیشور ۱۴- محمله – به مرکزیت روستای محمله ۱۵-اشکنان – به مرکزیت روستای اشکنان ۱۶-خوزی – به مرکزیت روستای خوزی ۱۷-سیگار – به مرکزیت روستای سیگار ۱۸-وراوی ‌به مرکزیت روستای وراوی ۱۹-اسیر ‌به مرکزیت روستای اسیر ۲۰- گله‌دار – به مرکزیت روستای گله‌دار ۲۱-مهر – به مرکزیت روستای مهر ۲۲-علاوه مرودشت به مرکزیت روستای چاه عینی.
۳۰ فروردین ۱۳۶۶: با تصویب مجلس شورای اسلامی، بخش لامرد به عنوان حوزه انتخابیه مستقل در انتخابات مجلس شورای اسلامی تصویب شد. (در سامانه قوانین)
۲۱ تیرماه ۱۳۶۸: بخش خنج و بخش مهر به عنوان بخشی از شهرستان لار تشکیل شد. (ایجاد و تأسیس ۱۲ بخش در استان فارس)
۲۴ آبان ۱۳۶۸: ‌شهرستان لامرد به مرکزیت شهر لامرد، شامل بخش مرکزی به مرکزیت شهر لامرد شامل دهستان‌های وراوی، خوزی، علامرود دشت، بیرم، سیگار و اشکنان؛ و بخش مهر به مرکزیت روستای مهر شامل دهستان‌های، گله‌دار و مهر و اسیر تاسیس شد. (لینک در سامانه قوانین)

شهرستان‌های استان فارس در سال ۱۳۶۹

۲۱ شهریور ۱۳۶۹:  واحدهای تقسیمات کشوری استان فارس به مرکزیت شهر شیراز در هیات دولت تصویب شد. (سامانه قوانین) در این مصوبه استان فارس شامل ۱۵ شهرستان است و تغییرات تقسیمات کشوری بعدی بر پایه این مصوبه انجام شده است.
۱۱ – شهرستان لار به مرکزیت شهر لار مشتمل بر بخش‌های:
‌الف: بخش مرکزی به مرکزیت شهر لار شامل دهستان‌های: ۱- دهکویه، ۲- حومه، ۳ – درز و سایبان، ۴ – صحرای باغ، ۵ – فداغ و شهر گراش.
ب: بخش جویم به مرکزیت روستای جویم شامل دهستان‌های: ۱ – جویم، ۲ – بنارویه، ۳ – هرم.
ج: بخش خنج به مرکزیت شهر خنج شامل دهستان‌های: ۱ – سیف‌آباد، ۲ – محمله، ۳ – فیشور.
ه: بخش اوز به مرکزیت شهر اوز شامل دهستان‌های: ۱ – بیدشهر، ۲ – ارد.
۱۲ – شهرستان لامرد به مرکزیت شهر لامرد مشتمل بر بخش‌های:
‌الف: بخش مرکزی به مرکزیت شهر لامرد شامل دهستان‌های: ۱ – اشکنان، ۲ – سیگار، ۳- وراوی، ۴ – خوزی، ۵ – بیرم، ۶ – علامرود دشت.
ب: بخش مهر به مرکزیت روستای مهر شامل دهستان‌های: ۱ – گله‌دار، ۲ – مهر، ۳ – اسیر.

تغییرات دهه هفتاد: ۵ بخش جدید تشکیل شد

۲۹ خرداد ۱۳۷۰: تشکیل سه بخش‌های بیرم، اشکنان و علامرودشت (در سامانه قوانین)
الف. بخش بیرم از لامرد جدا و با دو دهستان بیرم و فداغ در شهرستان لار تاسیس شد.  
ب: بخش اشکنان به مرکزیت روستای اشکنان در تابعیت شهرستان لامرد از ترکیب دهستانهای ۱ – اشکنان ۲ – کال
ج: بخش علامرودشت به مرکزیت روستای چاه عینی در تابعیت شهرستان لامرد از ترکیب دهستان‌های ۱ – خیرگو، ۲ – علامرودشت.
۳۱ فروردین ۱۳۷۲: دهستان فیشور از خنج جدا و به بخش اوز ملحق شد. (مقرره ۱۱۲۰۱)
۲ تیرماه ۱۳۷۲: ‌روستای بنارویه به شهر تبدیل و به نام شهر بنارویه در تابعیت بخش جویم شهرستان لار قرار گیرد. (در سامانه قوانین)
۲۰ مرداد ۱۳۷۲: بخش گله‌دار به مرکزیت روستای گله‌دار شامل دهستان‌های ‌گله‌دار و اسیر در تابعیت شهرستان لامرد تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۱۵ آذرماه ۱۳۷۳:‌ بخش گراش به مرکزیت شهر گراش و دو دهستان ارد و فداغ تشکیل شد. (مقرره ۸۴۷۴)
۱۵ آذرماه ۱۳۷۳: دهستان عمادده به مرکزیت روستای عمادده در تابعیت بخش بیرم تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۱۸ دی‌ماه ۱۳۷۳: روستاهای مهر و اشکنان در شهرستان لامرد به شهر ارتقا یافت. (در سامانه قوانین)
۵ مهرماه ۱۳۷۵: روستای بیرم مرکز بخش بیرم به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)

تغییرات دهه هشتاد: شهرستان‌ شدن مهر، خنج و گراش

۱۷ مهر ۱۳۸۰: شهرستان مهر به مرکزیت شهر مهر با سه بخش مرکزی شامل دهستان‌های مهر و اردوا، بخش وراوی و بخش گله‌دار تشکیل شد. (در سامانه قوانین)
۲۷ بهمن ۱۳۸۱:  بخش بنارویه به مرکزیت شهر بنارویه از ترکیب دهستان‌های بنارویه و ده‌فیش در تابعیت شهرستان لارستان‌ ایجاد و تأسیس گردد. (در سامانه قوانین)
۲۸ بهمن ۱۳۸۱: شهر خور در نزدیکی شهر لار تصویب شد. (مقرره ۲۱۸۰۸)
۷ بهمن ۱۳۸۳: شهرستان خنج به مرکزیت شهر خنج با بخش مرکزی شامل شهر خنج دهستانهای سیف‌آباد و تنگ نارک و بخش محمله شامل دهستان‌های محمله و باغان تشکیل شد. (مقرره ۲۵۴۷۴) 
۲۲ بهمن ۱۳۸۳:  بخش اسیر به مرکزیت روستای اسیر از مجموع دو دهستان اسیر و دشت لاله در شهرستان مهر تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۲۶ بهمن ۱۳۸۳: بخش صحرای باغ در شهرستان لارستان تشکیل شد. (مقرره ۲۵۲۵۰)
۱۸ آذر ۱۳۸۶: تبدیل روستای لطیفی به شهر لطیفی (در سامانه قوانین)
۱۱ بهمن ۱۳۸۸: شهرستان گراش شامل بخش‌های مرکزی، اوز و بیرم تشکیل شد. (مقرره ۴۱۷۲۸)
۱۴ بهمن ۱۳۸۸: فرمانداری لارستان به فرمانداری ویژه ارتقا پیدا کرد. (مقرره ۴۱۷۴۱)
۲ آبان ۱۳۸۹: بخش‌های اوز و بیرم از شهرستان گراش جدا و به شهرستان لارستان ملحق شد. (مقرره ۴۱۷۴۱)
۲ آبان ۱۳۸۹: شهرستان گراش شامل بخش‌های مرکزی و ارد قطعی شد. (مقرره ۵۷۸۳۸)

تغییرات دهه نود: کند شدن روند تقسیمات کشوری

۲۹ شهریور ۱۳۹۱ : بخش چاه‌ورز در شهرستان لامرد تشکیل شد. (در سامانه قوانین)
۷ مرداد ۱۳۹۷: با مصوبه دولت برای تبدیل روستای مرکز بخش به شهر،‌ روستای ارد در شهرستان گراش به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
۷ مرداد ۱۳۹۷: با مصوبه دولت برای تبدیل روستای مرکز بخش به شهر،‌ روستای چاه‌ورز در شهرستان لامرد به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
۱۱ اسفند ۱۳۹۷: روستای دهکویه در بخش مرکزی لارستان به شهر تبدیل شد. (در سامانه قوانین)
۱۰ مهر ۱۳۹۸: تاسیس شهرستان اوز (مصوبه هنوز در سامانه قرار نگرفته است.)
 

لار کی لارستان شد؟

تا سال ۱۳۸۰ در تقسیمات کشوری و مکاتبات اداری شهرستان لار وجود داشت. اما از این سال با مصوبه هیات دولت، نام این شهرستان به لارستان تغییر پیدا کرد. در واقع عمر رسمی نام لارستان ۱۸ سال است. هر چند پیش از این تاریخ به صورت غیر رسمی از نام لارستان استفاده می‌شد.
تغییر نام لار به لارستان با پیگیری سید منصور کشفی نماینده مجلس ششم در مهرماه ۱۳۸۰ نهایی شد.

تصویب نامه راجع به تغییر نام شهرستان لار به لارستان
هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰/۷/۱ بنابه پیشنهاد شماره ۲۵۹۵۰/۴۲/۱ مورخ ۱۳۸۰/۳/۱۹و‌زارت کشور و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ـ مصوب سال ۱۳۶۲ ـ تغییرات زیر را در استانهای فارس، مازندران و آذربایجان شرقی تصویب نمود: 
۱ ‌ـ‌ نام شهرستان لار از توابع استان فارس به شهرستان لارستان تغییر یابد.

برای نامیدن صحیح، باید مرکز این شهرستان را لار، و خود شهرستان را لارستان نامید. در حال حاضر این شهرستان دارای بخش‌های مرکزی، جویم، بنارویه، بیرم و صحرای باغ است.